مستند بابک پیامی در فستیوال فیلم تورنتو

محمد تاج‌دولتی

۷۵۲ یک شماره نیست. اگرچه از نگاه علم ریاضی یک شماره است، اما از نگاه بابک پیامی، سینماگر ایرانی-کانادایی، ۲ ساعت روایت یک فاجعه است. فاجعه سرنگونی پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمای اوکراینی که در نخستین ساعات بامداد هشتم ژانویه ۲۰۲۰ با شلیک دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در آسمان تهران منفجر شد و ۱۷۷ انسان آرزوها و جسم‌شان سوخت و نابود شد.

مستند «۷۵۲ یک شماره نیست» حاصل بیش از دوسال تلاش بی‌وقفه بابک پیامی و حامد اسماعیلیون و گروهی دیگر است با فاجعه هواپیمای اوکراینی گام به گام با بازماندگان قربانیان آن جنایت شوم زیسته‌اند.

مستند «۷۵۲ یک شماره نیست» برای نخستین بار در جهان در فستیوال بین‌المللی فیلم تورنتو(۸ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲) به نمایش درآمده است و قرار است روایت فاجعه را در حد امکان مقابل چشمان انسان‌هایی در جای جای جهان به نمایش بگذارد که همدرد بازماندگان قربانیان فاجعه هواپیما بوده‌ و هستند.

بابک پیامی برای ساخت فیلم خود، از میان همه خانواده‌های قربانیان، حامد اسماعیلیون را انتخاب کرده است و در تمام فیلم بیشتر از زبان و نگاه او گذشت بیش از دو سال از لحظه وقوع فاجعه را روایت می‌کند.

در فیلم تلاش شده از همه اطلاعات موجود و در دسترس، از همه منابع ایرانی، کانادایی، اوکراینی و نهادهای بین‌المللی در باره چگونگی وقوع فاجعه و مستند کردن روند پیشروی هدف بزرگ و اصلی دادخواهی استفاده شود.

رابطه کارگردان با راوی اصلی فاجعه(حامد اسماعیلیون)، بسیار نزدیکتر و عمیق‌تر از رابطه هر سینماگری با شخصیت اصلی فیلمش است.

بابک پیامی در همه رویدادها و مناسبت‌ها و گردهمایی‌های کوچک و بزرگ عمومی و کمتر عمومی پا به پا و شانه به شانه حامد اسماعیلیون حضور داشته، کار«گردانی» و رنج بی‌پایان خانواده‌های قربانیان را در اعماق وجود خود حس کرده و با آن زندگی کرده است. در بسیاری از صحنه‌های فیلم نیز چنین نزدیکی و غم‌خواری آشکار است.

بابک پیامی کارگردان است و حامد اسماعیلیون نویسنده، پس عجیب نیست که مستند در واقع محصول و اثر مشترک «دو رفیق» و «دو همدرد» و «دو برادر» است.

مستند «۷۵۲ یک شماره نیست» پرونده دادخواهی قربانیان پرواز PS752 را بی‌تردید وارد مرحله دیگری کرده است. اگر تاکنون گردهمایی‌ها، مناسبت‌ها و رویدادهای خبری مربوط به فاجعه و انعکاس آن در رسانه‌ها منبع اطلاع‌ رسانی و خبرگیری برای همگان بود، از این پس یک مستند ۲ ساعته چگونگی وقوع فاجعه را برای همیشه ثبت کرده‌ است.

از این پس در هر یک از مراحل پیگیری پرونده دادخواهی، در محافل بین‌المللی ارائه مستند «۷۵۲ یک شماره نیست» مهم‌ترین وسیله آگاهی رسانی سریع و کامل در باره عمق و گستره فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی است.

می‌ماند چرایی طرح و برنامه‌ریزی و اجرای این جنایت شوم که هنوز و همچنان پرسش سوزان روح و روان خانواده‌های قربانیان و هزاران هزار ایرانی است که دادخواهی جان ۱۷۷ انسان بیگناه را نیز یکی از خواسته‌های خود کرده‌اند. پرسشی که به نظر نمی‌رسد تا زمان پابرجا بودن سیستم حکومتی که آمر و عامل مستقیم این جنایت بوده است پاسخی داشته باشد.

دادخواهی قربانیان فاجعه پرواز PS752 برای همیشه به پرونده‌های متعدد دادخواهی مردم ایران گره خورده است.

* روز چهارم ماه اکتبر، به مناسبت هزارمین روز وقوع فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی یک گردهمایی بزرگ از سوی انجمن خانواده‌های قربانیان در شهر اتاوا، در مقابل پارلمان کانادا برگزار خواهد شد.