از پراکندگی تا یگانگی
محمد تاج‌دولتی
اینگونه پیداست که گروه‌های قابل توجهی از انسان‌های دوران مدرن تمایل و توان ماندگاری، برای زندگی همه‌ی عمر، در یک جا و مکان را بیش از پیش از دست می‌دهند. جابه‌جایی خواسته یا ناخواسته گروه‌های انسانی، در درون سرزمین مادری و یا در گستره کره خاک پدیده‌ای است با چشم‌اندازی روبه رشد.
در تاریخ معاصر ایرانیان، به جهات گوناگون، می‌توان انقلاب سال ۱۳۵۷ را نقطه آغاز روند جابه‌جایی‌های ناگزیر و یا خودخواسته، در درون جغرافیای کشور ایران، و پراکندگی گسترده آنان در بسیاری از کشورهای جهان دانست.
روندی که به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی چهاردهه گذشته در ایران، پیوسته سرعت گرفته است و هیچ نشانه‌ای در جهت برگشت‌پذیر بودن و یا کاهش سرعت این روند در افق نمایان نیست.
تشکیل باهمستان‌های کوچک و بزرگ ایرانیان در بیرون از مرزهای کشور، علاوه بر جاذبه‌های کشورهای محل استقرار مهاجران ایرانی، دلیل یگانه و ناملموس اما بسیار مهم دیگری هم داشته است، که نامش «هویت ایرانی» است. هویتی که آمیزه‌ای از نقاط مشترک فرهنگی و زبانی و قومی و تباری مردمانی است که پیش و بیش از هرچیز «ایرانی» بودن را مهم‌ترین شناسه معرفی و بودن خود می‌دانند.
هویت ملی شاید برای کثیری از ایرانیان، مانند ملت‌های دیگر، پس از تأمین امنیت و کار، حیاتی‌ترین نیازی باشد که در پی حفظ و تقویت آن خواهند بود. زندگی در سرزمینی که ناآشناست و همزیستی با مردمانی که سلام‌ات را به زبانی دیگر پاسخ می‌دهند، سرمنشاء حالتی است که «درد غربت» نام گرفته است. دردی که بویژه روح و روان نسل اول مهاجران را آزار می‌دهد و نشانه‌های کم و بیشی از آن در سال‌های نوجوانی و جوانی نسل دوم مهاجران، به شکل‌ها و درجات گوناگون، بعنوان «هویت دوگانه» یا «بلاتکلیفی هویتی» بروز می‌کند.
مؤثرترین مرحم «درد غربت» چه می‌تواند باشد جز نزدیکی و مشاهده و گذران اوقاتی از زندگی روزمره، در برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که جلوه‌هایی از هنر و فرهنگ و موسیقی و ادبیات سرزمین مادری دارد و با تار و پود ذهن تنیده شده است.
یکی از بارزترین و شاید طبیعی‌ترین ویژگی‌های جامعه‌های مهاجر در همه‌جا تفاوت دیدگاه‌ها و سلیقه‌های آنان در زمینه‌های سیاسی- اجتماعی جامعه‌ای است که در آن پرورش یافته و سال‌هایی از عمرشان را آنجا زندگی کرده‌اند. همین مردمان در باره کشور و سرزمینی که به آن مهاجرت کرده‌اند نیز دیدگاه‌های متفاوت سیاسی- اجتماعی دارند. بقا و بالندگی همه‌ي تمدن‌های بشری مگر جز به دلیل تفاوت دیدگاه‌های انسان‌ها در هر زمینه‌ای در عصر و زمانه خود میسر بوده است.
اما آنچه که در ادبیات سیاسی- اجتماعی دنیای معاصر بعنوان ارزش‌های ملی و هویتی ملت‌ها از آن نام برده می‌شود، نقاط مشترک فکری آنان است که مهم‌ترین خاستگاه و بستر بروز آن فعالیت‌های فرهنگی-هنری است.
در میان باهمستان‌های ایرانی شکل گرفته در چهارگوشه جهان، در چهاردهه گذشته، جامعه ایرانیان کانادا، در کنار همه شباهت‌هایی که با دیگر جوامع ایرانی در کشورهای دیگر دارد، از ویژگی‌های خاصی نیز برخوردار است.
میزان بالای مهاجرپذیری کانادا، شرایط آسان مهاجرت و کسب شهروندی کانادا(به نسبت سایر کشورهای مهاجرپذیر)، تنوع قومی و فرهنگی کانادا و چند عامل دیگر، باعث شده است این کشور یکی از جذاب‌ترین قطب‌ها و مکان‌های زیست و فعالیت برای ایرانیان خواستار مهاجرت بشود.
به شهادت آمار رسمی، بزرگشهر تورنتو، در صدر شهرها و مناطق بیرون از ایران است که در یک محدوده جغرافیایی مشخص بیشترین تعداد ایرانیان مهاجر(خواسته یا ناخواسته) در آن زندگی می‌کنند.
حضور بیش از صدهزار ایرانی در بزرگشهر تورنتو و فعالیت‌های گسترده اقتصادی ایرانیان بستر مناسبی برای فعالیت‌های گوناگون فرهنگی-اجتماعی پدید آورده است.
یکی از فعالیت‌های فرهنگی-هنری ایرانی، در جامعه ایرانیان کانادا، جشنواره تیرگان است که از ۱۳ سال پیش روند رو به رشد بسیار چشم‌گیری را ادامه داده است.
جشنواره تیرگان، به ادعا، بزرگترین و گسترده‌ترین رویداد فرهنگی-هنری ایرانیان، نه فقط در تاریخ بیش از چهل ساله دیاسپورای ایرانی، که حتا در تاریخ معاصر و گذشته ایران است.
در همه‌ی جشنواره‌های تابستانی و نوروزی و برنامه‌های جنبی تیرگان، در ۱۳ سال گذشته، نزدیک به ۱۳۰۰ هنرمند ایرانی(با احتساب ۲۳۰ هنرمندی که در جشنواره تابستانی ۲۰۱۹ شرکت داشتند)، از ایران و کشورهایی که ایرانیان در آنجا اقامت دارند، هنرنمایی کرده‌اند.
در همین مدت بیش از ۶۰۰ هزار ایرانی و غیر ایرانی از برنامه‌های گوناگون تیرگان، در ۱۳ سال گذشته، بازدید کرده‌اند و انتظار می‌رود جشنواره تیرگان ۲۰۱۹ بیش از ۱۶۰هزار بازدید کننده ایرانی و غیر ایرانی از کانادا و کشورهای دیگر داشته باشد.
بن‌مایه (تِم) جشنواره تیرگان ۲۰۱۹ «یگانگی» است. یگانگی، در زبان و ادبیات فارسی در بسیاری اوقات مترادف و همردیف با همبستگی، اتحاد، ائتلاف، وحدت و اتفاق استفاده می‌شود، که در اذهان بسیاری، همراه با بار معنایی سیاسی و عقیدتی است. درحالیکه «یگانگی» را شاید بتوان بیشتر مترادف با همدلی، یکدلی و همراهی در زمینه ارزش‌ها و فعالیت‌های فرهنگی پایدار و ماندگار به‌کار گرفت.
یگانگی و همدلی فرهنگی ایرانیان اگر نتواند در چشم‌انداز کنونی، راهگشای معضلات پیچ در پیچ ملت و کشور ایران باشد، به‌یقین بن‌مایه همدلی ایرانیان پراکنده در جهان خواهد بود.
میراث فرهنگی و هنری ایرانیان از گذشته‌های دور تا اکنون یگانه پُل و رشته پیوند دانه‌های پراکنده ایرانیان مهاجر است.
جشنواره تیرگان ۲۰۱۹، با بن‌مایه «یگانگی»، نه فقط پیش‌قراول و پرچمدار پیوند فرهنگی-هنری برای ایرانیان اکنون و آینده در دیاسپورای ایرانی، که عامل مؤثر همزیستی و همدلی با غیر ایرانیان در کشور چند قومی و چند فرهنگی کانادا نیز هست.
* این مقاله در «جشن‌نامه تیرگان ۲۰۱۹» چاپ شده است.
چرا هواپیمای مسافربری در فرودگاه تورنتو هنگام فرود دچار سانحه و واژگون شد؟
یک روز پس از سانحه واژگون شدن هواپیمای شرکت دلتا در باند فرودگاه پیرسون، دبورا فلینت، مدیر عامل سازمان فرودگاه بزرگ تورنتو، در یک کنفرانس خبری گفت در اثر این واقعه ۲۱ تن مجروح شدند، که دو نفر از آنها هنوز در بیمارستان هستند، اما جانشان در خطر نیست.
چرا داگ فورد موافق بازگشت مجازات اعدام است؟
داگ فورد، نخست وزیر انتاریو، در جریان یک سخنرانی انتخاباتی که در آن به نظرات سخت‌گیرانه‌اش در مورد جرائم می‌پرداخت، خواستار بازگشت مجازات اعدام شد.
ترودو: ترامپ در مورد الحاق کانادا به آمریکا شوخی نمی‌کند
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، روز جمعه تأکید کرد که دونالد ترامپ، واقعاً قصد دارد کانادا را به «۵۱مین ایالت» آمریکا تبدیل کند.
جاستین ترودو: کانادا آماده واکنش شدید در صورت اعمال تعرفه‌های گمرکی آمریکا است
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، تأکید کرد که این کشور آماده است تا اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به تهدید خود برای اعمال تعرفه‌های گمرکی بر واردات کانادایی ادامه دهد، «به شدت» واکنش نشان دهد.
رهبر حزب بلوک کبکوا: اتهامات ترامپ به کانادا درست است
روند خبرها و واکنش‌های مقامات سیاسی در سطح فدرال و استانی نشان می‌دهد که کانادا باید خود را برای تعرفه‌های ۲۵ درصدی آمریکا از اول ماه فوریه آماده کند.
بازپسگیری کنگره ایرانیان کانادا برای چه؟ و چگونه؟
اصولا چرا فعالان جامعه ایرانی-کانادایی که در تلاش برای بازپسگیری کنگره ایرانیان کانادا هستند، نهاد مشابه دیگری تأسیس نمی‌کنند تا آزادانه اهداف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا خدماتی خود برای کامیونیتی ایرانی-کانادایی را به پیش ببرند؟
آیا نباید کنگره موجود را منحل کرد و از اساس نهاد دیگری تأسیس کرد؟
پرنس کریم آقا خان که بود؟
پرنس آقا خان چهارم، رهبر معنوی مسلمانان اسماعیلی جهان و مردی که نزدیک به هفت دهه رهبری اخلاقی و فعالیت‌های بشردوستانه را با ثروت شخصی عظیم ترکیب کرده بود، روز سه‌شنبه ۴ فوریه در لیسبون، پرتغال در سن ۸۸ سالگی درگذشت.
گزارش تصویری مراسم پنجمین سالگرد جنایت پرواز پی‌اس۷۵۲
مراسم روز ۷ ژانویه در آرامستان الگین میلز در شمال تورنتو کنار آرامگاه پریسا اقبالیان و ری‌یرا اسماعیلیون( همسر و فرزند حامد اسماعیلیون)، و چند قربانی دیگر ادامه یافت. شامگاه ۷ ژانویه مراسم شمع‌افروزی بیاد قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ در پارک یونیتی در شهر ریچموند هیل، در شمال تورنتو برگزار شد. در این مراسم آتنا دائمی، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق بشر و حامد اسماعیلیون و شهردار ریچموند هیل سخنرانی کردند.
هشدار برای مصرف نکردن تخم مرغ‌های برخی از مارک‌ها
آژانس نظارت بر مواد غذایی کانادا، هشداری که روز ۱۸ ژانویه برای مصرف نکردن تخم مرغ‌های برخی از مارک‌های موجود در بازار مواد غذایی در استان‌های بریتیش کلمبیا، انتاریو، منیتوبا و احتمالا برخی مناطق دیگر را تمدید کرده است.
دلیل انتخابات زودهنگام انتاریو چیست؟
داگ فورد، نخست‌وزیر انتاریو، تأیید کرده است که به انتظار مردم استان پاسخ خواهد داد و انتخابات زودهنگام در چند روز آینده اعلام خواهد شد.
