به بهانه نمایش فیلم آواز خدا

by | Dec 9, 2018

دکتر ابوالفضل اقوامی

سال‌ها است نوای آسمانی تنبور تنم را لرزانده و آتش به جانم ریخته، بی آن که بدانم علتش چیست؟ چه در سال های اقامت در کرمانشاه در کودکی و سفر به شهرستان‌های مختلف آن نواحی، چه سال‌هایی که بنا به الزام شغل و زندگی، در شهرهای مختلف استان خراسان، گشته و زندگی کرده ام، در همه این سال‌ها، هیچ گاه علت تأثیر رمز آلود این ساز، علیرغم سادگی بیش از حدش بر من مکشوف نگردیده بود.

توفیق یارم شد و در تاریخ پنجم دسامبر ۲۰۱۸ (۱۵ آذر ۱۳۹۷) در اولین نمایش عمومی فیلم مستند “آواز خدا”، اثر هنرمند ارزنده عارف محمدی، در تورنتو حضور یافتم.

فیلم خوش ساخت و ارزشمندی که روایتگر داستان سفر او است به مهد “تنبور”، کردستان، البته با نیّت تهیه گزارش از کهنسال‌ترین تنبورنواز و در عین حال مرشد معنویِ یکی از آیین‌های عرفانی کهن ایران (یارسان)، سید قدمیار، که شور بختانه اندکی پیش از سفر روایتگر، به رحمت خدا می‌رود.

این سفر بهانه‌ای می‌شود تا تاریخچه چند هزار ساله تنبور و نیز آیین یارسان توسط دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی‌دان، شکافته و بررسی شود.

فیلم‌برداری، تدوین، دکوپاژ و بطور کلی همه عوامل فیلم در تراز جهانی و حاصل سال‌ها مرارت و تجربه فیلمساز به طور اخص و سایر همکارانش بطور اعم می باشد.

موسیقی که موضوع اصلی فیلم است و نیازمند دقت و وسواس زیاد، بسیار هنرمندانه بکار گرفته شده بود، بخصوص موسیقی کردستان که بسیار غنی است و به اندازه خودِ تنبور قدمت و ظرافت دارد. در حالی که بعلت حساسیت مطلب، می توانست مهم‌ترین نقطه آسیب فیلم باشد، برعکس نقطه قوت فیلم گردیده است.

انتخاب و توصیف الحان مختلف آوازها و مقام های موسیقی نواحی کردستان، آن هم به صورت مستند و علمی بسیار خوب انجام شده و با اینکه در بخش اجرای موسیقی در فضای باز، صدابرداری سر صحنه انجام نشده، ولی صدا و تصویر کاملا هنرمندانه سینک و منطبق شده اند.

البته به نظر من صحنه نواختن تنبور بر بالای صخره و سنگ به همراه رقصِ سماع، اگرچه نمادین و بسیار زیبا است و‌ استفاده از تکنولوژی های جدیدِ فیلم برداری با پهپاد آن را بسیار زیبا کرده، اما تا حدی روایت طبیعی و مستند گونه فیلم را آسیب زده است. ضمن اینکه اصولا این گونه رقصِ سماع، مخصوص قونیه و دراویش آن جا است و در کردستان آن چنان رایج نیست. صحنه های زیبا و هزار رنگ تنبور نوازیِ دسته جمعی یارسانی ها به اندازه کافی واقعی و تأثیر گذار بودند.

تحقیقات کامل و جامع در مورد تنبور و آیین عرفانی “یارسان” که از زبان دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی دان شنیده می شود، به حق مهم‌ترین نقطه قوت فیلم و  پاسخ بسیاری از ناگفته ها در مورد این ساز عرفانی و باستانی است.

تنبور در سفر دور و دراز چند هزار ساله اش به همه جا سفر کرده و در مناطق مختلف اسامی مختلف یافته است. منجمله در خراسان دو تار نام گرفته و نوازندگان ابتدایی و اصلی اش ساکنان کُرمانْجِ شمال خراسان (ایلی از کردهای ایران که در همه جای ایران پراکنده شده و به زبان خاص کُرمانجی سخن می‌گویند) بوده‌اند.

بزرگانی از خطه خراسان که من می‌شناسم، عثمان حق پرست و غلامعلی پور عطایی از جنوب خراسان و حاج قربان سلیمانی و حسین یگانه و فرزندش محمد یگانه از نوازندگان بنام شمال خراسان هستند.

نقطه قوت دیگر فیلم تنبور نوازی و آواز خوانی همزمان خانم دنیا کمالی بود که تأثیر شدیدی بر مخاطب می گذاشت و در حالی که آواز خواندن زنان در شرایط فعلی ایران، تابو و ممنوع است، انتخاب ایشان به عنوان نوازنده و خواننده بسیار انتخاب هوشمندانه ای بود.

دنیا ترانه بسیار زیبایی می‌خواند و در پایان فیلم هم پیامِ خود، مردم سلحشور کرد و فیلمساز را یکجا به مخاطبین می دهد که:

“به امید روزی که هرکس به جای اسلحه، سازی در دست بگیرد.”

رمز و راز تاثیر تنبور بر روح و جان ما نیز همین است که تنبور، حافظه تاریخی چند هزار ساله قوم و نژاد ما است، حافظه‌ای که شاهد همه پیروزی‌ها، شکست‌ها، فراز و فرودها و غم و شادیِ تمدن کهنسال ایرانی بوده و در وجود نماینده خلفِ قوم ما، یعنی مردم سلحشور کردستان و در قامت تکیده سازی که به ظاهر چوبی و پوستی و سیمی خشک است، متبلور شده است.

خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست

از کجا می‌آید این آوای دوست؟

بانگ گردش‌های چرخ است اینکه خلق،

می نوازندش به تنبور و به حلق.

ممکن است رهبر حزب محافظه‌کار در حوزه انتخابیه خودش هم شکست بخورد

ممکن است رهبر حزب محافظه‌کار در حوزه انتخابیه خودش هم شکست بخورد

به گفته دو منبع خبری محافظه‌کار در سطح فدرال و دو تن از درون حزب محافظه‌کار انتاریو به روزنامه «گلوب اند میل»، پی‌یر پوالیور، رهبر حزب محافظه‌کار ممکن است حتا کرسی نمایندگی خود در منطقه اتاوا-کارلتون را هم از دست بدهد.

بازتاب «حق زندگی» در ترانه‌های موسیقی پاپ ایرانی

بازتاب «حق زندگی» در ترانه‌های موسیقی پاپ ایرانی

«ترانه‌های ضد جنگ در موسیقی پاپ فارسی» عنوان سخنرانی دکتر عباس آزادیان، روانپزشک ایرانی-کانادایی، در مراسم رونمایی از کتاب «حق زندگی» است که از سوی انتشارات زاگرس، اخیراً در کانادا منتشر شده است.

اعتراض دکتر رضا مریدی به نخست وزیر اسرائیل

رضا مریدی خطاب به نتانیاهو: من قویاً از شما می‌خواهم بعنوان رئيس دولت اسرائیل، با شفافیت موضع دولت خودتان را در رابطه با تقاضای نمایندگان پارلمان اسرائیل اعلام کنید.

پایان چهار روز نگرانی در سه استان مرکزی کانادا

ميلز ساندرسون ۳۲ ساله، یکی از دو متهم حملات مرگبار ساسکاچوان پس از چهار روز تعقیب و گریز ساعاتی پس از دستگیری درگذشت.

رونمایی از جلد دوم کتاب «سی چهره» با عباس میلانی

کتاب دوجلدی «سی چهره» نوشته دکتر عباس میلانی از سوی نهاد فرهنگی-اجتماعی و غیر انتفاعی پرشین سیرکل در کانادا منتشر شده است.
مراسم رونمایی جلد دوم «سی چهره»، روز ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۳ در سالن اجتماعات بنیاد پریا در شمال تورنتو برگزار شد.

نه جمهوری خواهی و نه پادشاهی خواهی، فقط دموکراسی خواهی

عطا هودشتیان گفت ثقل مرکزی امروز نه #جمهوری_خواهی و نه #پادشاهی_خواهی، بلکه #دموکراسی_خواهی است. بر این اساس هم جمهوری خواهان مستبد و هم #سلطنت_ طلبان مستبد کنار خواهند رفت و دموکراسی خواهان خواهند آمد.

کالج پرستاری انتاریو پرستار خارجی می‌پذیرد

کالج پرستاری انتاریو با تایید وزیر بهداشت این استان دست به تغییر قوانین خواهد زد تا در سریعترین زمان ممکن از خارج از کشور هزاران پرستار آموزش دیده را برای کار وارد کانادا کند.

فستیوال فیلم تورنتو ۲۰۲۴

سمیرامیس کیا، مستند ساز جوان ایرانی کانادایی گزارشی از معرفی فیلم‌های ایرانی فستیوال فیلم تورنتو برای پرژن میرور تهیه کرده است.

جاستین ترودو حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل را محکوم کرد

شامگاه شنبه ۱۳ آوریل، چند ساعت پس از آغاز حمله پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، در مراسم شام سالانه گالری مطبوعات پارلمان، اقدام رژیم حاکم بر ایران را به شدت محکوم کرد.

خیابان مهسا ژینا امینی در پایتخت کانادا

شورای شهر اتاوا، پایتخت کانادا، با همکاری فعالان کرد ایرانی و جامعه یهودیان، تصویب کرده است تابلویی با عنوان «مهسا ژینا امینی»، برای مدت یک‌ سال در کنار تابلوی نام خیابان مقابل ساختمان پیشین سفارت جمهوری اسلامی در شهر اتاوا نصب شود.

فوتبال جام همبستگی به حمایت از جنبش مهسا

کانون ورزشی ایرانیان کانادا، به‌مناسبت سالروز قتل مهسا ژینا امینی و حمایت از جنبش #زن_زندگی_آزادی روزهای ۱۱ و ۱۲ شهریور ۱۴۰۲، تورنمنت فوتبال «جام همبستگی» را با شرکت ۱۲ تیم فوتبال در رده‌های سنی مختلف و با شرکت دختران فوتبالیست برگزار کرد.

بزرگداشت رخشان بنی اعتماد در تورنتو

بزرگداشت رخشان بنی اعتماد در تورنتو

رخشان بنی اعتماد یکی از سینماگران برجسته تاریخ سینمای ایران است.
چهارشنبه ۲۶ مارس ۲۰۲۵ گروه هنری موج نو با همکاری پژوهشکده ایرانشناسی الهه امیدیار میرجلالی در دانشگاه تورنتو، مراسم بزرگداشت بانوی درخشان سینمای ایران را برگزار کرد.

کاهش شدید بازارهای سهام پس از اعلام تعرفه‌های جدید ترامپ

کاهش شدید بازارهای سهام پس از اعلام تعرفه‌های جدید ترامپ

در دوازدهمین روز کمپین انتخاباتی، کانادا به تعرفه‌های گمرکی اعلام شده توسط ایالات متحده پاسخ داد و تعرفه‌های ۲۵ درصدی برای تمام وسایل نقلیه وارداتی از ایالات متحده که مطابق با توافقنامه تجاری کانادا، ایالات متحده و مکزیک نیستند، وضع کرد.

دل‌تنگ، اگرچه دورم

دل‌تنگ، اگرچه دورم

در میان ایرانیان، چه آنان که در وطن مانده‌اند و چه آنان که در دورترین نقاط جهان زندگی می‌کنند، گفت‌وگو درباره‌ی وطن و وطن‌دوستی همواره پُرتنش و پُرچالش باقی مانده است.

به خبرنامه پرژن میرور بپیوندید

Join our mailing list to receive the latest news and updates

You have Successfully Subscribed!

Share This

Share This

Share this post with your friends!